Eski Gümrük Binası (Konak Pier Alışveriş Merkezi)

Eski Gümrük Binası (Konak Pier Alışveriş Merkezi)

Günümüzde Konak Pier Alışveriş Merkezi olarak kullanılan yapı, Konak ilçesi, Atatürk Caddesi'nde konumlanıyor. 1995 yılında rölöve ve restorasyon çalışmalarına başlanan yapı grubu, restorasyon tamamladıktan sonra mağazalar, kafeler ve restoranlardan oluşan bir alışveriş merkezine dönüştürüldü.

Tarihçe

Günümüzde Konak Pier Alışveriş Merkezi olarak bilinen yapı grubu Fransız gümrük binaları olarak kullanılmak üzere 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildi. Gümrüklerin Fransızların elinde bulunduğu bu dönemde yer ve büyük gemilerin yanaşma sorununu giderebilmek için dönemin sadrazamından rıhtımı doldurma izin alındu ve yine o dönemde Fransızların işletmesinde olan Basmane Garı'nı denize bağlayan yolun uzantısındaki alan doldurularak depolama alanı olarak kullanıldı. Depolama alanı, zamanla, ihtiyaç duyuldukça doldurularak genişletildi ve nihayetinde yaklaşık 40 metre genişliğinde ve 100 metre uzunluğunda bir dolgu alanı oluştu. Limana gelen malların kontrollü bir şekilde geçirilmesi ve ofis alanları olarak kullanmak üzere bu alana iki büyük kapısı olan tek katlı bir yapı inşa edildi. 1680'dan sonra aynı planda ikinci bir yapı daha inşa edildi, ayrıca yapılara 1900'lerin başında ikinci kat eklenci. Bu alanlar da yetersiz kalınca iki uçta yer alan aynı planlı yapıların ortasındaki alana iki katlı taş bina inşa edildi. 1870-1875 yıllarında arasında açık alanda kalan malları korumak amacıyla üç binanın arasına antrepo ve sundurma eklendi. Yapının kitabesinde sadrazam talimatıyla yapıldığı için 'Osmanlı Gümrüğü Binası' ibaresi yer alıyor. 1905-1913 yılları arasında deniz doldurularak 'büyük hol' inşa edildi.

1955-1960 yılları arasında belediye büyük holün güneyde kalan cephesini balık hali olarak düzenledi. Bu yapı grubunda bulunan Kılavuz Kaptanlar Köşkü 1960'lardan itibaren Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından kullanıldı. 1974 yılında taş bina, antrepo binaları ve gümrük binası yapıları Deniz Kuvvetlerine verildi, 1988 yılında belediye tarafından Türkiye Deniz İşletmeleri'nden kiralanarak otopark olarak kullanıldı. Daha sonra, 1994 yılına kadar yapılar ve alan otobüs hareket amirliği ve atölye olarak kullanıldı.